مهسا مژدهی: بمبی که قرار بود در یک سخنرانی اردوغان را به کشتن دهد، پیش از آغاز این مراسم به دست پلیس پیدا و افشا شد. اوایل هفته رسانه‌های ترکیه از کشف بمب تعبیه شده در زیر خودروی پلیس محافظ تجمع سخنرانی رئیس‌جمهوری ترکیه خبر دادند. به گفته آنها قرار بود که بمب در نزدیکی محل سخنرانی او در شهر سعرد منفجر شود. معاون رئیس حزبی که اردوغان به آن تعلق دارد در مورد این ماجرا گفت که «تروریست‌ها» در صدد ایجاد اغتشاش در کشور بوده‌اند. اما اینبار کسی از این اسم نیاورد که کدام گروه تروریستی دست به اقدام به ترور رییس جمهور ترکیه زده است. پیش از این از اعضای پ.ک.ک و داعش به عنوان تروریست یاد می‌شد.
ترور، طرح اردوغان یا تروریست ها؟
پلیس ترکیه جزییات را خیلی زود منتشر کرد. بیانیه ای که وزارت کشور منتشر کرد، میگوید که در جریان سفر «اردوغان» به استان «ماردین»، یکی از کارکنان امنیتی متوجه شیء عجیبی در زیر خودروی گارد ریاست جمهوری شد. بررسی‌ها نشان داد که شیء مشکوک، بمبی دست ساز و مجهز به سیستم کنترل از راه دور است؛ خنثی سازی این بمب از سوی کارشناسان انجام شد. رییس جمهور این کشور هم که خود را به سخنرانی رسانده بود، گفت در آینده ترکیه جایی برای ترور وجود ندارد.
اما شک و شبهه‌هایی در مورد این اتفاق به وجود آمده است. ترکیه در یک ماه گذشته به شدت دچار بحران اقتصادی شده است. بالا رفتن قیمت دلار و پایین آمدن ارزش لیر، مردم این کشور را نسبت به سیاست های اقتصادی دولت اردوغان به اعتراض واداشته. او در بحبوحه مشکلات کشور بهره بانکی را کم کرد که به پایین امدن ارزش پول دامن زد و از سوی دیگر به دلیل اختلافاتی که با غربی ها به خاطر بلندپروازی هایش پیدا کرده، اقتصاد را در ترکیه با بحران رو به رو کرده است. در چنین شرایطی با بالا رفتن قیمت ها، افزایش مهاجرین و مشکلاتی از این دست دولت اردوغان وارد سلسله ای از بحران ها شده و آنکارا کنترل خود را در این ماجراها از دست داده است.
برخی گمانه زنی ها می گویند که اردوغان برای نجات از این وضعیت و چرخاندن افکار عمومی از مشکلات اقتصادی به سمت بحران تروریسم، دست به ساختن یک ماجرای تازه زده است. این در حالیست که هنوز بخشی از تحلیلگران، ماجرای کودتای سال ۲۰۱۶ را هم به این شکل تحلیل کرده و آن را نجاتی برای اردوغان از شرایط دشوار سیاسی در آن برحه زمانی می دانند. رییس جمهور متهم است که در زمان‌های متفاوتی از این شیوه برای سرکوب مخالفان خود و متحد کردن مردم استفاده کرده و هر بار هم جواب گرفته است. شاید به دلیل همین تکرار است که رسانه ها چندان به این ماجرا پر و بال ندادند و با اعلام خبرهای رسمی از این خبر سرسری عبور کردند و تنها جزییات منتشر شده هم به بیانیه وزارت کشور ختم می شد.
در نوشته های مختلف مخالفین، این ماجرا را به کاهش آرای حزب عدالت و توسعه، کاهش ارزش لیر ترک در مقابل اسعار خارجی، وضعیت اقتصادی نه چندان مطلوب ترکیه، نزدیک بودن زمان اعلام میزان افزایشهای سالانه دستمزدها در این کشور مرتبط دانستند و اساسا و در صحت اصل ماجرا تردید و در قبال طرح سوء قصد شبهات خود را مطرح کرده اند. این دست از فعالان سیاسی و رسانه ای ادعا دارند که طرح سوء قصد تلاشی برای افزایش آرای حزب عدالت و توسعه در انتخابات پیش رو و منحرف کردن افکار عمومی از نابسامانی های فعلی کشور است. موضوعی که نشان می دهد از این حادثه چیزی به اصطلاح به اردوغان "نماسیده" است و برعکس نتایج برعکس شد چرا که لیر پایین ترین ارزش خود را در برابر دلار پس از این حادثه نشان داد.
در همین راستا و به گزارش رویترز، پس از تضعیف پول ملی ترکیه، هر دلار آمریکا به ازای ۱۳.۸۸ لیر معامله شد. لیر سپس تا حدی تقویت شد و نرخ برابری آن به ۱۳.۷۷ لیر در برابر هر دلار رسید. پس از سقوط ۳۰ درصدی ارزش پول ملی ترکیه طی ماه گذشته میلادی، قیمت هر دلار آمریکا در بازار ارز هفته گذشته به ۱۴ لیر رسیده بود. همچنین نرخ تورم در ترکیه در ماه گذشته میلادی به بالاترین میزان در سه سال گذشته یعنی ۲۱.۳ درصد رسید.
چه کسی دشمن اردوغان است؟
هر چند اردوغان تاکنون بارها توانسته رای مردم کشورش را به دست بیاورد و در این مسیر همیشه موفق بوده و بازی های سیاسی که راه انداخته جواب داده اند اما مخالفان او هم کم نیستند. با بالا گرفتن حضور داعش در عراق و افغانستان بار دیگر سایه تروریسم بر سر برخی از کشورهای منطقه دیده می شود. اما اگر اردوغان یک دشمن اصلی در ترکیه داشته باشد گروه های کردی نزدیک به پ.ک .ک هستند. انکارا آنها را تروریست می خواند و به نظر می رسد که در صحبت های خود اردوغان و بیانیه وزارت کشور هم اشاره ای به همین موضوع وجود داشته است. در هفته های اخیر اردوغان از سوی این گروه متهم شده که به اقلیم کردستان عراق حمله شیمیایی کرده است. این در حالیست که دولت های غربی با وجود اختلافاتی که با انکارا دارند، در این زمینه با پ.ک.ک هم نظر نیستند. اما سخت گیری های اردوغان به این گروه و اقداماتش علیه کردها در سوریه و عراق آنها را به دشمنی با دولت واداشته است. به همین دلیل به نظر می رسد که اگر ماجرای ترور واقعی باشد، نزدیک ترین احتمال دست داشتن پ.ک.ک در آن است. متهم بعدی گروه گولن است که ترکیه می گوید در میان نیروهای پلیس از طرفداران این فرد تعداد زیادی وجود دارد.
اما همه چیز به همینجا ختم نمی شود. دولت اردوغان هنوز بگیر و ببندهایی را که از سال ۲۰۱۶ تا امروز ایجاد کرده و هزاران نفر متهم به دست داشتن در کودتا شدند را پایان نداده است و ماجرای ترور ممکن است بار دیگر موج تازه ای راه بیندازد که به تسویه مخالفان سیاسی اردوغان در ارتش و پلیس و دانشگاه منجر شود. به نظر می رسد که فضای سیاسی ترکیه ملتهب تر از آن است که از بیرون قابل دیدن باشد و این اتفاق می تواند به بسته تر شدن فضا بی انجامد.
بیشتر بخوانید:
ترور اردوغان نمایشی بود؟
کدام گروه نقشه ترور اردوغان را کشید؟
تصاویر جدید از بمبی که قرار بود اردوغان را ترور کند
۳۱۱۳۱۲/۲۳
